GEOLOŠKI ATLAS SRBIJE
GEOLOŠKA KARTA


ODABERITE KVADRANT ZA DETALJNIJU SLIKU:
[ severozapadni | severoistočni | jugoistočni | jugozapadni ]

LEGENDA

MAGMATITI

PODLOGA
NEOGENA
VOJVODINE
Kvartar

Tercijar; a - fliš

Mezozoik uopšte;
a - fliš,
b - ofiolitski melanž

Permotrijas

Paleozoik; a - fliš

Metamorfiti



Vulkaniti
Baziti
Ultramafiti
Granitoidi




Mezozoik
      
Ofioliti
  
Granitoidi
   
Kristalasti škriljci
    
Dubina podloge (km)


SRBIJA SA OKOLINOM



PERIADRIATIČKI OBOD
Južnojadransko - jonsku zonu grade plitkovodni krečnjaci i anhidriti krede, naviše i dolomiti, pa zatim transgresivni srednjoeocenski krečnjaci i eocensko-oligocenski fliš. Zona Budve je u području karte uzana i jako tektonizovana, navučena na prethodnu zonu, sa dosta kondenzovanim stubom (donji trijas, srednji trijas sa anizijskim flišom i ladinskom vulkanogeno-sedimentnom formacijom u jednom, i karbonatima u drugom delu; gornji trijas delom nedostaje; sledi neritska jura. Donja kreda je tanka ili nedostaje, pa slede globotrunkanski krečnjaci cenomana-senona i fliš pretežno oligocenske starosti).

DINARIDI
Dalmatinsko - hercegovačka zona je navučena na zonu Budve sa problematičnim iznosom i smerom (ranije pogrešno "navlaka Visokog Krša"); u području karte je to Starocrnogorska kraljušt. Srednji trijas je sličan kao u zoni Budve, u gornjem trijasu je karakteristična karbonatna platforma, pa se sve do krede nastavlja depozicija plitkovodnih karbonata, sa povlatom od paleogenskih foraminiferskih krečnjaka. Sarajevska sigmoida je upadljiv pojas mezozojskih fliševa, koji u području karte odgovara Kučkoj kraljušti. Ona se sastoji od tankih permskih i trijaskih klastita i neritskih karbonata, diskordantne sukcesije krečnjaka gornje jure do u turon, i transgresivnog senonskog Durmitorskog Fliša sa karakterističnim složenim nabornim sklopom. Ka severozapadu je građa ove zone komplikovanija, sa početkom flišne sedimentacije u juri. Istočnobosansko - durmitorski blok je izrazito navlačne građe. Jugozapadnu granicu mu čini čelo Durmitorske navlake. Prozori u okolini Berana pokazuju da ispod ove navlake, koja se sastoji uglavnom od paleozoika i trijasa leži druga, pretežno od trijaskih tvorevina sa vulkanitima, a ispod nje se u prozorima javlja Durmitorski Fliš (kretanja preko 40 km). Brojne tanke navlake i tektonske klipe zapažaju se i dalje ka severoistoku, tako da se ova oblast sastoji od više jedinica sa različitim razvojima. Donji trijas je predstavljen uglavnom peščarima, a u aniziku su pretežno dolomiti i bioklastični krečnjaci sa crvenim buloškim krečnjacima i vulkanitima na vrhu. Ladinik najčešće počinje rožnacima i tufovima, posle kojih slede relativno tanki krečnjaci sa rožnacima, dolomiti i sprudni krečnjaci. U gornjem trijasu je na jugozapadnom delu oblasti bila razvijena karbonatna platforma sa debelom krečnjačkom sukcesijom, dok se na severoistoku (Romanija, Jahorina) talože samo dosta tanki trijasko-jurski krečnjaci sa rožnacima. Jura je na jugozapadu uglavnom krečnjačka, dok se na severoistoku javlja ofiolitski melanž, a između ta dva područja leži tanka zona fliša. Krede pretežno nema. Drinsko - ivanjički element se sastoji od paleozojske podloge koja pokazuje vrlo intenzivnu hercinsku tektogenezu sa osama SI-JZ, pa zatim od trijaske karbonatne platforme čiji su delovi u gornjoj juri kliženi u Ofiolitski pojas, plitkovodne gornje krede u jugozapadnim delovima i transgresivne sukcesije senona (ruditi, rudistni krečnjaci, prefliš, fliš K. Mitrovice) na granici prema Vardarskoj zoni.

VARDARSKA ZONA
je najsloženiji pojas Balkanskog poluostrva, koji se sastoji od više blokova različitog sastava, geološke istorije i porekla, sa karakterističnim okeanskim elementima. Sremski blok se može osmatrati na Fruškoj Gori, sa delimično metamorfisanim mezozoikom, krednim flišom, odn. plitkovodnim sedimentima u tektonski razdvojenim područjima i ofiolitima u tektonskim zonama. Jadarski blok ima u podlozi Jadarski paleozoik bez tragova hercinskih ubiranja; trijas nosi porfirit-rožnačku formaciju, u gornjoj kredi ima fliša a karakterisktični su tercijarni magmatiti (granitoidi Cera, Boranje i Bukulje; vulkaniti Borača i Kotlenika). Metamorfiti okoline Aranđelovca (Bukulja, Venčac) su veoma problematični po starosti i geotektonskom položaju. U južnijim delovima se Vardarska zona može podeliti na tri dela. To su: Eksterna Vardarska subzona (blokovi vrlo različite građe sa mnogo ultramafita - Stolovi i dr; senonskim melanžom, metamorfizmom do u kredu, granitoidima Željina i Kopaonika i vulkanitima), Centralna Vardarska subzona (karakterističan pojas donjokrednog parafliša Gledića preko jurskog melanža; metamorfizam različite starosti) i Interna Vardarska subzona (škriljci nepoznate starosti, senonski fliš Toplice, vulkaniti Leca).

OFIOLITSKI POJAS
deli Istočnobosansko - durmitorski blok i Drinsko - ivanjički element i nosi velike klizne listove trijaskih krečnjaka transportovane sa severoistoka (Devetak, Zlatibor, Zlatar, Giljeva, Mokra Gora, Žljeb), velike mase ultramafita (Krivaja - Konjuh, Zlatibor) i blokove okeanske kore (Dobrun) u jurskom melanžu iznad njega. U južnom delu ovaj pojas razdvaja Dinaride i Helenide i navučen je na Mirditu.

HELENIDI
ulaze u oblast karte samo malim delom. Zona Debra se pretežno sastoji od trijaskih krečnjaka i paleogena sa gipsom, dok je Zapadnomakedonska (korabska) zona građena od niskometamorfnih stena pretežno paleozojske starosti.

SRPSKO - MAKEDONSKU MASU
čine dva kompleksa kristalastih škriljaca: donji, visokometamorfan, prekambrijske starosti, i gornji (Vlasinski) od zelenih stena rifejske do donjopaleozojske starosti. Ove stene su probijene paleozojskim (Vlajna, Bujanovac) do tercijarnim (Surdulica) granitoidima; granitoid Jastrepca ima problematičan položaj.

KARPATO - BALKANIDI
Supregetikum (Golubačko - lužnički pojas) je od zelenih škriljaca, devonskog fliša, permskih crvenih peščara, mezozojskih krečnjaka i jurskog fliša.
On je navučen na Getikum koji kao velika složena navlaka gradi najveći deo istočne Srbije. Podeljen je na više zona sa delimično različitom geološkom istorijom, koje su smatrane i posebnim navlakama (Suva planina, Kučaj, Timok, Tupižnica, Porečka reka, Stara planina, Vidlič). Sastoji se od proterozojsko-kambrijskih škriljaca, ordovičkih i silurskih anhimetamorfita, devonskog fliša, permskih i trijaskih crvenih peščara, krečnjaka srednjeg trijasa do kraja krede, sa gornjokrednom vulkanogeno-sedimentnom formacijom u timočkoj oblasti. U Rumuniji su sačuvane velike klipe Getikuma (Bahna, Mehedinci), dok su u istočnoj Srbiji vidljive samo klipe sipskog i tekijskog kristalina.
Infragetikum obuhvata ultramafite ispod ovih klipa, gabrove Zaglavka i Deli Jovana sa obodnim škriljcima i Sinajske slojeve.
Danubikum je autohton ovih jedinica. U njemu su najstarije stene zeleni škriljci sa brojnim magmatskim žicama; preko njih leže gornjokarbonske tvorevine pa zatim transgresivna sukcesija od lijasa do kraja krede, kada se u miročkom području javlja fliš.

PANONSKI BASEN
ima veoma raznovrsnu podlogu, sa kristalinom i granitoidima u jugoistočnom Banatu, severnom Banatu i severnoj Bačkoj, mezozoikom u najvećem delu srednjeg i južnog Banata, i ofiolitima po granicama subzona i blokova Vardarske zone. Basen je ispunjen jezerskim i marinskim deponatima tercijara i kvartara.
GEOLOŠKI ATLAS SRBIJE 1 : 2.000.000
Izdaje: Republički fond za geološka istraživanja i Geološki zavod - GEMINI
Glavni urednik: M.D. Dimitrijević
 Karte, tekst: M.D. Dimitrijević

[ nazad na prezentaciju ASAK-a | nazad na karst Srbije i Crne Gore ]